TP.HCM không chỉ nổi bật với những tòa nhà hiện đại hay nhịp sống sôi động, mà còn ẩn chứa nhiều công trình văn hóa – tâm linh lâu đời gắn liền với cộng đồng người Hoa. Một trong những điểm đến tiêu biểu nhất chính là Chùa Bà Thiên Hậu tại quận 5. Ngôi chùa hơn 250 năm tuổi này không chỉ mang giá trị tín ngưỡng sâu sắc mà còn là nơi thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm bái và tìm hiểu về nét đẹp văn hóa Chợ Lớn.
1. Giới thiệu về chùa
Chùa Bà Thiên Hậu, hay còn gọi là Miếu Thiên Hậu, tọa lạc tại 710 Nguyễn Trãi, phường 11, quận 5, ngay trung tâm khu Chợ Lớn – nơi cộng đồng người Hoa sinh sống lâu đời. Được xây dựng vào cuối thế kỷ 18, ngôi chùa thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, vị nữ thần biển cả theo tín ngưỡng dân gian Trung Hoa, được xem là người che chở cho ngư dân và thương nhân đi biển.
Với tuổi đời hơn 250 năm, nơi đây không chỉ mang giá trị tâm linh sâu sắc mà còn là điểm tham quan văn hóa độc đáo cho du khách trong và ngoài nước
2. Kiến trúc và không gian
Thiết kế tổng thể: Chùa được xây dựng theo phong cách Á Đông cổ truyền, chủ yếu bằng gạch nung và gỗ quý, mái ngói cong vút, trang trí tượng gốm nhiều màu sắc mô tả các tích truyện thần tiên.
Cổng tam quan: Nổi bật với những chạm khắc tinh xảo cùng hai con kỳ lân đá đứng chầu.
Chính điện: Gian thờ trung tâm đặt tượng Thiên Hậu Thánh Mẫu, hai bên thờ Quan Âm, Ngọc Hoàng và nhiều vị thần khác.
Vòng hương khổng lồ: Điểm đặc trưng nhất là hàng trăm vòng hương lớn treo trên trần, mỗi vòng cháy liên tục nhiều ngày, tượng trưng cho những lời cầu nguyện bền lâu.
3. Hoạt động tín ngưỡng và trải nghiệm
Lễ hội vía Bà (23/3 âm lịch): Đây là sự kiện quan trọng nhất trong năm tại Chùa Bà Thiên Hậu. Vào ngày này, người dân gốc Hoa tại Chợ Lớn tổ chức nghi lễ rước kiệu Bà vô cùng trang trọng, đoàn rước đi qua nhiều tuyến đường lớn trong khu vực. Đi cùng là các màn múa lân – sư – rồng rộn ràng, tiếng trống lân vang vọng khắp phố phường tạo nên một bầu không khí náo nhiệt và linh thiêng. Đây là dịp lý tưởng để du khách chiêm ngưỡng trọn vẹn nét đẹp văn hóa đặc sắc của cộng đồng người Hoa tại TP.HCM.
Cầu bình an, xin lộc: Hằng ngày, du khách và Phật tử khắp nơi đến chùa để thắp hương, cầu nguyện cho sức khỏe, bình an và công việc thuận lợi. Nhiều thương nhân còn xem nơi đây như điểm đến để cầu may mắn trong làm ăn, buôn bán. Du khách quốc tế thường rất ấn tượng với hình ảnh những vòng hương lớn cháy suốt nhiều ngày, mang theo lời nguyện ước được gửi gắm lên Bà Thiên Hậu.
Khám phá văn hóa và chụp ảnh: Không chỉ là nơi thờ tự, chùa còn là “kho tàng sống” về văn hóa kiến trúc và đời sống tâm linh người Hoa. Du khách có thể ghi lại những bức hình độc đáo trong không gian cổ kính, đầy hương khói và ánh sáng lung linh từ các ô cửa. Đây cũng là nơi tuyệt vời để tìm hiểu về phong tục, tập quán, lễ hội và nghệ thuật kiến trúc truyền thống.
4. Lưu ý cho du khách
Trang phục: Khi đến chùa, nên mặc quần áo lịch sự, kín đáo. Tránh mặc váy ngắn, áo hở vai để thể hiện sự tôn kính.
Ứng xử: Giữ trật tự, nói chuyện nhỏ nhẹ và không cười đùa quá lớn trong khu vực thờ cúng. Điều này vừa thể hiện sự tôn trọng tín ngưỡng vừa giúp duy trì không khí trang nghiêm.
Dâng hương, lễ vật: Du khách có thể mua hương hoặc vòng hương ngay trong khuôn viên chùa để thắp. Một số người còn mang theo trái cây, bánh ngọt để dâng cúng.
Thời gian tham quan: Buổi sáng sớm là thời điểm đẹp nhất, khi ánh nắng chiếu xuyên qua khói hương tạo nên khung cảnh huyền ảo. Buổi chiều trước hoàng hôn cũng rất thích hợp để chụp ảnh và cảm nhận sự yên bình trong không gian cổ kính.
Nhiếp ảnh: Khi chụp ảnh, du khách nên hạn chế sử dụng đèn flash và tôn trọng người đang hành lễ. Một số khu vực có thể hạn chế chụp, vì vậy hãy chú ý đến bảng thông báo hoặc hỏi trước người quản lý chùa.
5. Gợi ý kết hợp tham quan
Từ Chùa Bà Thiên Hậu, du khách có thể kết hợp tham quan nhiều điểm gần đó như:
Chợ Bình Tây
Chùa Ông
Hội quán Nghĩa An
Phố lồng đèn Lương Nhữ Học
Các quán ăn người Hoa truyền thống tại quận 5
Chùa Bà Thiên Hậu không chỉ là một công trình kiến trúc đặc sắc mà còn là điểm đến tâm linh, nơi lưu giữ nét văn hóa lâu đời của cộng đồng người Hoa tại TP.HCM. Ghé thăm ngôi chùa, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính mà còn cảm nhận rõ sự giao thoa văn hóa Việt – Hoa giữa lòng đô thị sôi động. Đây chắc chắn là điểm dừng chân không thể bỏ lỡ trong hành trình khám phá Sài Gòn – Chợ Lớn.
